Şubat 2014. Maydan Hareketi sonunda başarır. Kiev’de tüm kontrol, fanatik derecede Rusya düşmanı, aşırı milliyetçi güruhlara yaslanan, Ukraynalı oligarkların AB ve ABD yanlısı kanadının ve onların güdümündeki kariyerist politikacıların eline geçer.
Neo Nazi oluşumların epeyce etkisinin olduğu Kiev’deki bu iğrenç bulamaç, Batı’nın gazıyla Rusya aleyhine Ukrayna’nın ayarlarıyla oynadı ve çıkan iç savaşta Ukrayna’nın doğusundaki Luhansk ve Donetsk Rusya yanlısı ayrılıkçıların eline geçti. Kırım ise tereyağından kıl çeker gibi Rusya tarafından ilhak edildi. Ukrayna toplumunun en az yarısı, ülkenin doğusu ve güneyi, tarihsel ve kültürel olarak kendisini Rusya’ya yakın ya da “Rusya’ya ait” görür. Hal böyleyken Kiev’de Rus düşmanı fanatikler saçma sapan işlere girişince Putin’e müdahale için çok uygun fırsatlar verildi. Kırım ve Donbas dışında Odessa ve Kharkiv bile Rusya yanlılarının eline geçebilirdi.
Gelelim Bugüne
Aradan 7 yıl geçti. Ukrayna halkının büyük çoğunluğu bu sürede daha da yoksullaşırken Kiev’deki milliyetçi şarlatanlar, bırakalım Kırım’ı, Donbas’ta bile bir ilerleme kaydedemediler. Tek taraflı ilan edilen Luhansk ve Donesk Halk Cumhuriyetleri, Rusya tarafından desteklenen paramiliter ünitelerle Ukrayna ordusuna geçit vermedi. Neticede Kiev hiç istemese de Minsk Mutabakatı’na razı olmak zorunda kaldı, şimdi de bu anlaşmayı çöpe atmak istiyorlar.
Kiev’in yeni efendisi gibi konuşan ama gerçekte selefi Poroşenko’ya göre epey zayıf bir figür olan Volodimir Zelenskiy ve etrafındaki güvenlik aparatı, askeri ve diplomatik dengelerin değiştiğini düşünüyor. Şöyle ki:
1) ABD emperyalizminin Rusya’ya (Çin ve İran’a da) karşı saldırganlığını yeniden yükselten Biden, Kiev sırtlanlarına “hadi aslanım” gazı veriyor: NATO arkanda! Sadece Biden değil, Biden’ın gözüne girmek için can atan AKP de Kiev’e gaz vermekle meşgul. Eski emperyal geçmişine özenen Britanya da bu yaz Ukrayna Ordusu ile ortak tatbikat planlıyor. (Bu noktada Biden’ı ve Demokrat Parti’yi öve öve bitiremeyen ABD’deki Alexandra Ocasio-Cortez gibi “sosyalist” politikacılar ve DSA gibi “sosyalist” örgütlerin emperyalist makinanın bir parçası olduğunu söylemek gerekir. )
2) Sürekli silahlanan Ukrayna ordusu, Rusya’ya göre askeri açılardan çok zayıf olsa da Donbastakilere bu sefer diş geçirebilmenin hesaplarını yapıyor. Eskisine göre daha donanımlı, daha motive ve daha güçlü özel kuvvetlere sahipler.
3) Karabağ’daki duruma benzer şekilde, hukuki açılardan Ukrayna’nın toprağı olan Donbas’a Rusya’nın doğrudan müdahil olamayacağı ve bu sayede daha ezici bir güçle (oyun değiştiren Bayraktar SİHA’ları) Donbas’taki paramiliterlerin ezileceği hesaplanıyor.
Evdeki Hesap Çarşıya Uyar mı?
Putin, Ukrayna sınırına ve Kırım’a yığınak yapıyor, Karadeniz Donanması‘nı harekete geçiriyor. Putin dostu Belarus‘un ordusu da Ukrayna sınırına yığılmış durumda. Mesaj açık: Bir yay gibi etrafını sardık, bu kadar geniş bir cephede Ukrayna ordusu savunma yapamaz ve Rus makası Ukrayna’dan büyük bir parça daha kesiverir! Amaç caydırıcı olmak. Kremlin cephesinden Kiev’in ağır bedel ödeyeceğine dair “uyarıların” ardı arkası kesilmiyor. Ama diğer taraftan Ukrayna Ordusu ve aşırı sağcı milis kuvvetleri de Donbas sınırına yığınak yapmış durumda. İlk hamlenin Kiev’den gelmesi bekleniyor, ama Rusya’nın caydırıcı hamleleri belli ki tereddüt yaratıyor. Bu, Kiev’in bizi acil NATO üyeliğine alın diye yalvarmasından belli oluyor. NATO’nun Ukrayna için savaşı göze almayacağı fikrini Kiev’de çokça dillendiren var ve şimdilerde yakın zamanki iyimserlik kaybolmuş görünüyor. Diğer taraftan Kiev cesarete gelirse halen düşük yoğunluklu seyreden çatışmaların şiddetini arttırarak Donbas’ta esaslı bir savaşa dönüşmesi bekleniyor. Bu durumda Rusya ne yapacak?
İki seçenek var:
1) Donbas Savaşı’na Rusya olarak dahil olacak ve Ukrayna’ya tarihi bir hezimet yaşatmak isteyecek.
2) Savaşa resmi olarak katılmak yerine Donesk ve Luhansk Cumhuriyetleri‘ne arkadan destek vererek Ukrayna ordusunun ilerleyişini bir kez daha durdurmaya çalışacak.
İlk senaryo çok büyük bir hamle. Rusya bu hamleyi Kiev’e gözdağı olarak gündeme getirirken ABD de Rusya’ya gözdağı için NATO kartını çekiyor, Karadeniz’de savaş gemisi, Ukrayna semalarında savaş uçağı dolandırıyor. Biden için bu krizin nasıl yönetileceği bir sınava dönüşmüş durumda, işin ucunda rezil olmak var. Ukrayna ordusuna ve faşist milislere aktarılan aktarılan yüz milyonlarca dolar ve verilen onca silah Kremlin’in ayarlarıyla oynasa da Putin’in verdiği son gözdağı sadece Kiev’de değil Washington’da da moralleri bozmuşa benziyor.
Şayet Rusya ikinci senaryoyu seçerse, yani savaşa doğrudan katılmazsa, bu sefer deDonbas’ın Kiev güçleri karşısında ezilme ihtimali var. Kiev drone saldırılarını tam kapasite devreye sokabilirse Donbas’ın tıpkı Ermenistan gibi fazla şansı olmayacaktır. Böyle bir sonuç Putin’e büyük bir darbe olacağı gibi Donbas’tan sonra sıra Moskova’nın hayati önem verdiği Kırım’a gelecektir. Bu yüzden Rusya Donbas’ın Kiev tarafından yutulmasına müsaade edemez. Donbas’ta yaşayan 600 bin Rusya vatandaşının (Putin’in vatandaş yapma hamlesi) yaşamını ve haklarını savunmak gerekçesi Rusya’ya her zaman müdahale imkanı sağlayabilir.
Kiev Rusya’nın el yükseltmesini göze alamayacaksa, onuru kurtarmak adına, Avrupa’dan Kiev’in savaşperestliğine katılmamış güçlerin (Almanya gibi) diplomatik ara çözüm yolları bulmasına bel bağlamak zorunda.
Neticede emperyalist kapitalist dünya sistemi savaşlar üretmeye ve tüm insanlık için çok büyük tehlikeler yaratmaya devam ediyor. Milliyetçilik ve etnik boğazlaşma, dinsel fanatizm ve mezhep savaşları yerel ve küresel egemenlerin çıkarlarını perdelemeye devam ediyor. Ekonomik kriz dönemlerinde yerel çatışmaların büyük savaşlara dönüşme riski yükseliyor.