Afganistan’da Uyuşturucu Ticaretini Kimler Yönetiyor? -Omid Jurrat Rastakhiz

UNODC’nin (United Nations Office on Drugs and Crime) 2013 verilerine göre Afganistan, dünyada en çok uyuşturucu üreten ülke konumunda. Bu durum hala devam ediyor ve hatta uyuşturucu üretimi her geçen gün artış gösteriyor. Öyle ki 2003- 2013 arası üretilen bu zehrin miktarı korkunç denilebilecek kadar fazladır. 2013 senesinde haşhaş ekilen toprak 209000 hektar olarak tahmin edilmektedir ki bu veri aslında bir rekordur. Oysa 2001 yılında sadece 8000 hektar toprağa haşhaş ekilmişti. Öte yandan 2010 yılında gerçekleştirilen bir araştırmaya göre Afganistan’da bir milyon uyuşturucu bağımlısı olduğu tahmin ediliyor. Ancak gerçek rakam bu verilerin kat kat fazlasıdır. Dolayısıyla Afganistan, terörden ve Batı Emperyalizminden daha büyük bir tehlike ile karşı karşıyadır. Medya, sürekli olarak savaş ve terör gibi olguları öne çıkmaktadır fakat 2001’den beri süregelen işgal neticesinde Batı’nın bu toprakların halkını uyuşturucu ile yavaş yavaş nasıl ölüme sürüklediğinden ve narko- mafya bir yapıya dönüştürdüğünden fazla söz edilmiyor. Afganistan’da uyuşturucu ticareti kâğıt üzerinde yasaktır ve türlü yaptırımları vardır. Ancak Afganistan’ın neresine giderseniz gidin durumun çok farklı olduğunu görebilirsiniz.

Afganistan’da uyuşturucuyu ektirenleri ve ticaretini yapanları devletin üst makamlarında ve onları kollayan güçlerde bulabilirsiniz. Devletin içindeki pek çok unsur, uyuşturucu sayesinde inanılmaz servetler elde etmiştir. Öyle ki hatta New York Times bile 5 Ekim 2008’de ele aldığı bir makalede Hamid Karzai’nin kardeşi Ahmad Wali Karzai’nin uyuşturucu ticareti yaptığını söylemiştir. Ülkenin neredeyse tüm vilayetlerinin valileri, emniyet komutanları ve yetkililerinin uyuşturucu ticaretinde eli bulunuyor. Bunlardan bazıları ise bölgede en meşhur uyuşturucu mafyası olarak ün salmıştır. Örneğin, Abdurrab Rasul Sayyaf (Sovyetler’e karşı savaşmış Cihatçı) Pakistan’ın Karaçi ve Bazı Arap ülkelerinde uyuşturucu ticareti yapmak için 8 yük gemisi satın almıştır. Bu kişi ABD askeri üslerine uyuşturucu sevkiyatı yapmakla birlikte Spin Boldak sınırından uyuşturucusunun bir miktarını Karaçi’ye ve oradan da dünyanın dört bir köşesine yolluyor. Doğal olarak bu kişiyi devlet makamları korumakla ona ortak olmaktadır. Diğer taraftan, ülkenin Kuzey bölgesinin uyuşturucu trafiğini, şuan Mareşal sıfatı olan Raşid Dostum ve onun rakibi olan eski Belh kent valisi olan Ata Mohammad Nur yönetiyor.

Devlet yetkilileri her gün uyuşturucuyu yok etmekte kararlı olduklarını söyleseler ve hatta bu uğurda ayrı bir bakanlık ( Uyuşturucuyla Mücadele Bakanlığı) oluşturduysalar da bu sadece halkın gözünü boyamak içindir. Oysa her geçen gün bağımlı hale gelen ve bu zehri tüketen insanların sayısı artmakta ve her yıl on binlerce aile perişan olup ölümle pençeleşmektedir. Facianın boyutunu ölçmek için Afganistan’ın dört bir köşesine gitmeniz de gerekmiyor. Sadece Başkent Kabil’in köprülerinin altına bakmanız yeterlidir ve oralarda bu vahşet ve felaket ile yüzleşeceğinizden emin olabilirsiniz.

Afganistan’ın dünyanın eroin merkezine dönüşmesi, ABD ve onun müttefiklerinin planlarından biriydi ki böylece her yıl milyarlarca doları patronların cebine indirebiliyorlar. 80’lerden beri ABD ve müttefikleri bu uğurda çalıştı ve muratlarına da erdiler. Çünkü uyuşturucu ticaretinin, petrol ve silah ticaretinden sonra en karlı işlerden biri olduğunu pek de iyi kavramış durumdalar. 2001 senesinden, Afganistan’ın ABD tarafından işgal edildiği 2009’a kadar uyuşturucu üretimi tam 35 kat artmıştır. 2009’daki resmi rakamlara göre, üretilen uyuşturucunun miktarı 6900 tondur. Halbuki 2001 yılında bu miktar 200 tondu. Birleşmiş Milletler’in verilerine göre Afganistan’da uyuşturucu satışından elde edilen para miktarı yıllık 200 milyar dolardan fazladır. Oysa bu paranın ancak 2-3 milyarı Afganistan’a tekrar geri dönmektedir. Çok da şaşırtıcı olmayan şu önemli bilgilerle devam edelim: Helmand, Kandahar, Zabul, Farah ve Uruzgan gibi uyuşturucunun en fazla ekildiği yerlerin emniyeti ABD ve İngiliz askerleri tarafından alınıyordu. Diğer yandan, Herat Vilayeti’nin Şindand Havaalanı ile Kandahar Havaalanı da ABD ve İngiliz güçlerince kullanılıyor ve uyuşturucu sevkiyatı da en çok bu iki nokta üzerinden gerçekleştiriliyor. Şu ana kadar bu iki bölgede çalışan ve büyük askeri uçaklarla uyuşturucu sevkiyatına şahit olan onlarca Afgan vatandaşı, mevzunun gizli kalması uğrunda öldürülmüştür. Gazeteci veya sivil insanların buralara girmesine kesinlikle izin verilmemektedir. Sadece askeri uçaklar değil Kam Air gibi bazı sivil Havayolu şirketleri de işin içindedir. Örneğin, Herat Uluslararası Havaalanı’nın emniyet müdürü 2008 yılında bir gazeteciyi arayarak, Kam Air Havayolu Şirketi’ne ait bir uçağın ağzına kadar uyuşturucu ile dolu olarak İran’a uçmak üzere olduğu sırada durdurduğunu söylüyor ve kendisinden havaalanına gelmesini istiyor. Gazeteci gidip olayı fotoğraflıyor, ancak birkaç dakika geçmeden emniyet müdürü yabancı askerler tarafından hemen tutuklanıp götürülüyor ve kendisinden halen haber alınamıyor. Gazeteci de elinden fotoğrafları alındıktan sonra uzun zaman hapsi boylamaktan kurtulamıyor. Bu şekilde onlarca gazeteci bu tür olayları belgelemek için uğraş verdiği sırada tehdit ediliyor veya da öldürülüyor. Benzeri çok sayıda vaka var: bu konudaki bir diğer örnek de BBC muhabiri Abdulsamad Ruhani. Ruhani, 7 Haziran 2008’de Helmand vilayetinde uyuşturucu hakkında çalışmaktayken uyuşturucu mafyası tarafından kaçırılarak vahşice öldürüldü.

ABD ve Batı ülkeleri, uyuşturucu bağımlısı bir halkı daha çabuk kandırabileceğini ve kolayca her türlü duruma uyumlu yapabileceğini iyi biliyor. ABD, Britanya emperyalizminin Çin’e yaptığının aynısını Afgan halkı üzerinde yapmaya yeltenmiş durumda. İngiliz emperyalizmi “Afyon Savaşı’na” neden olacak olan yöntemlerle Çin halkını zehirlemişti.

Vietnam Savaşı sırasında ABD’nin nasıl uyuşturucu ticareti yaptığını da sanırım kimse unutmuş değildir. Öyle ki bu bazı Hollywood filmlerine bile konu olmuştur. 2013 yılında bazı medya siteleri NATO ve Afgan askerlerinin Helmand Vilayetinde uyuşturucu tarlalarını birlikte koruduklarının fotoğraflarını paylaşmıştı ki bu asıl uyuşturucu tacirlerinin kimler olduğunu açıkça beyan etmektedir. Özgürlük Radyosu’na göre; ABD, Afganistan’ı işgal edişinden 2014’e kadar yaklaşık 7 milyar doları bu zehre ve Afganistan yetkililerine ayırmıştır. Bu para Karzai gibi cumhurbaşkanı, bakanlar ve diğer yetkililerce emilmiş ve cebe indirilmiştir. Halbuki bu para gerçekten uyuşturucu ile mücadeleye harcansaydı durum günümüzde tam da tersine olurdu. Bugünlerde de uyuşturucu ile mücadele adına milyonlarca para Eşref Gani yönetiminin cebine akmaktadır. Aslında bu para, yüksek devlet makamları için sus pus parası yani bir çeşit “pay”dır. Burada asıl kurbanlar Afgan çiftçileri ve halkın yoksul kesimidir. Örneğin, bu satırları yazmakta olan yazarın bir akrabası, Belh Vilayeti’nin bir köyünde çiftçidir. Geçen sene tarlasına pamuk ekmek isterken emniyet güçleri tarafından haşhaş ekmeye zorlanmıştır. Haşhaş ekmezse, tarlasını elinden alacaklarını söylemişlerdir. Çiftçi de mecbur olarak Afyon yetiştirmek zorunda kalmıştır ancak ektiği üründen zar zor yılı geçinebilecek kadar pay alabilmektedir.

Afganistan, emperyalizm ve onun kuklaları tarafından yönetilmeye devam ettiği müddetçe uyuşturucu zehrinin pençesinden kendini alıkoyamayacak, her geçen sene bağımlıların sayısı artacak ve milyonlarca insan ölüm çukuruna düşmekten kurtulamayacaktır. Çünkü emperyalizmin büyük bir kitlesinin yağlı lokmasına dönüşen bu zehir Afgan halkı için beraberinde yoksulluk, ölüm, terör ve gericiliği getirmektedir. Afganistan ve Afgan halkı için tek çare; emperyalizm ve onun kuklalarının boyunlarına dolanmış kollarını kırmak ve tüm diğer pisliklerini süpürüp atmak olacaktır. Bunu da gerçekleştirmek için tek vücut şeklinde sosyalist, aydın ve ilerici gruplarla birlikte hareket etmekten başka çare yoktur.

Kaynaklar ve daha fazla bilgi için: